تفاوت شرکت با موسسه در چیست ؟ اگر چه برخی افراد ممکن است موسسه و شرکت را با یکدیگر هم معنا دانسته و گاهی بجای شرکت از نام موسسه استفاده ‎کنند و بالعکس، اما باید گفت این دو متفاوت از یکدیگر هستند.

شرکت | موسسه

برای درک بهتر تفاوت شرکت با موسسه باید بدانیم اگر چه برخی افراد ممکن است موسسه و شرکت را با یکدیگر هم معنا دانسته و گاهی بجای شرکت از نام موسسه استفاده ‎کنند و بالعکس، اما باید گفت این دو متفاوت از یکدیگر هستند. برای روشن شدن این موضوع باید شرکت و موسسه بطور تعریف شوند. سپس انواع آن‎ها‎ را بیان کنیم تا بتوان تفاوت میان آنها را بررسی نمود:

 

موسسه و انواع آن

موسسه عبارت است از یک واحد با نام و هدف مشخص در مالکیت بخش عمومی یا خصوصی و یا ترکیبی از این دو که به فعالیت‎ها‎ی انتفاعی و غیر انتفاعی می‎پردازد و طرف معامله محسوب می‎شود. نام دیگر موسسه، واحد اقتصادی است که به انواع مختلفی دسته بندی می‎شوند. برای دسته بندی موسسات از سه معیار  مالکیت ، نوع فعالیت و هدف از فعالیت استفاده می‎شود. در زیر به هر یک از دسته بندی‎ها‎ می‎پرازیم :

طبقه بندی موسسات بر حسب مالکیت

اگر موسسات را بر حسب مالکیت دسته بندی کنیم به سه نوع ؛ موسسات بخش دولتی (عمومی)، موسسات بخش تعاونی و موسسات بخش خصوصی تقسیم می‎شوند.

موسسه بخش دولتی یا عمومی؛ این نوع موسسات بشکل مستقیم و یا غیرمستقیم در اختیار دولت قرار می‎گیرند.

نهاد‎ها‎ و سازمان‎ها‎ی عمومی یا شهرداری‎ها‎ از جمله موسسات دولتی محسوب می‎شوند که بقصد انتفاع یا بدون قصد انتفاع فعالیت می‎کنند و خود شامل :

 

• •  سازمانهای دولتی و موسسات عمومی غیر انتفاعی (وزارتخانه‎ها‎، سازمان‎ها‎ی مختلف دولتی، شهرداری‎ها‎، نیروهای نظامی و انتظامی و نهاد‎ها‎ی غیر دولتی عموی مثل بنیاد مستضعفان و جانبازان و …)

• • شرکتهای و سایر موسسات انتفاعی عمومی (شرکت‎ها‎ی دولتی و ملی شده، بانکها، شرکت‎ها‎ی وابسته به آنها، شرکتهای تابع بنیاد‎ها‎ی مستضعفان، سازمان تامین اجتماعی و …)

 

موسسات بخش تعاونی، این نوع موسسات بصورت خودیاری و همکاری متقابل عده ای از اشخاص حقیقی و یا حقوقی تشکیل و به قصد نیازمندی‎ها‎ی مشترک و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی اعضاء فعالیت می‎کنند و شامل :

 

• • اتحادیه‎ها‎ی تعاونی

• •  شرکت‎ها‎ی تعاونی از قبیل شرکتهای تعاونی، روستایی، مصرف، توزیع، کارگری، مسکن و تولید

 

موسسات بخش خصوصی

به موسساتی گفته می‎شود که در مدیریت و مالکیت اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی قرار دارند که ممکن است با هدف انتفاع یا بدون قصد انتفاع تشکیل شده باشند و شامل :

 

• • موسسات انتفاعی خصوصی از قبیل موسسات فردی، شرکت‎ها‎ی خصوصی، موسسات انتفاعی غیرتجاری و موسسات غیرانتفاعی خصوصی تقسیم می‎شوند.

 

دسته بندی موسسات از لحاظ هدف

اهداف موسسات یکسان نیست و به همین دلیل می‎توان آن‎ها را‎ بر حسب هدفی که دنبال می‎کنند، به انواع مختلفی دسته بندی کرد که شامل :

 

موسسات غیر انتفاعی عمومی و خصوصی

موسساتی که بدون قصد انتفاع در جهت پیشبرد هدفهایی که در مجموع در راستای منافع جامعه است فعالیت می‎کنند، موسسات غیرانتفاعی عمومی و خصوصی نامیده می‎شوند که شامل :

 

• • موسسات خصوصی از قبیل موسسات خیریه، ادبی، حرفه ای، انجمهای علمی، فرهنگی

• •  موسسات عمومی از قبیل سازمانهای دولتی (وزارتحانه‎ها‎، شهرداری‎ها‎، دانشگاه‎ها‎ و مدارس، موزه‎ها‎، بنیاد مستضعفان و جانبازان، هلال احمر، تامین اجتماعی،  بنیاد شهید)

• • موسسات انتفاعی عمومی و خصوصی که توسط دولت یا چند شخص حقیقی  یا حقوقی بصورت عمومی یا خصوصی تشکیل می‎شوند و هدف از آنها، کسب سود در زمینه موضوعات تولیدی، بازرگانی و یا خدماتی می‎باشد.

 

 

دسته بندی موسسات بر حسب نوع فعالیت

موسسات بر حسب نوع فعالیت به 3 دسته تقسیم می‎شوند که عبارتند از :

 

• • موسسات خدماتی که خدمات تخصصی و یا غیر تخصصی به مشتریان عرضه می‎نماید. از جمله این نوع موسسات می‎توان به بانکها، هتلها، سردخانه‎ها‎، بیمارستانه و در مانگاه‎ها‎ی خصوصی، دفاتر فنی و مهندسی، دفاتر وکالت، باربری‎ها‎ و مسافر بری‎ها‎، تعمیرگاهها و … اشاره نمود.

• • موسسات بازرگانی به خرید و فروش انواعی از مواد خام، فرآورده‎ها‎ و کالاها ساخته شده، فعالیت دارند که می‎توان به عمده فروشان و خرده فروشان اشاره کرد.

• • موسسات تولیدی که کالاهای مصرفی یا بادوام را با صرف سرمایه و با استفاده از تجهیزات و دستگاه‎ها‎ تولید و روانه بازار می‎کنند.

 

 

شرکت‎ها‎ و انواع آن

شرکت از واژه شَرَک به معنای شراکت و همکاری گرفته شده است و زمانی تاسیس می‎شود که دو یا چند نفر برای دنبال کردن یک هدف اقتصادی با یکدیگر همکاری می‎کنند. در اصطلاح حقوقی، شرکت عقد یا قراردادی است که می‎تواند بصورت تجاری و یا مدنی بسته شود. تمامی شرکت‎ها‎ از شخصیت حقوقی مستقل برخوردار بوده و تصمیمات شخص حقوقی (شرکتها) توسط مقاماتی که به موجب قانون یا اساسنامه حق تصمیم گیری دارند، اتخاذ می‎شود. شرکتها از تاریخ ثبت در دفتر ثبت، دارای شخصیت حقوقی هستند و می‎توانند از کلیه حقوق و تکالیفی که قانون برای افراد قائل است، برخودار شوند.

 

انواع شرکتها

شرکت‎ها‎ از نظر هدف‌هایی که دنبال می‎کنند به 2 نوع تجاری و مدنی تقسیم می‎شوند :

• • شرکتهای مدنی ، اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی واحد بنحو اشاعه می‎باشد.

• • شرکتهای تجاری براساس قوانین تجارت ایجاد می‎شوند که اعضا پس از انجام عملیات، از منافع آن متمتع می‎گردند. براساس ماده 20 قانون تجارت انواع شرکت‎ها‎ی تجاری به 7 نوع تقسیم می‎شوند که عبارتند از:  شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.

• • در شرکت سهامی سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام با توجه به مبلغ اسمی آنهاست.

• • شرکت با مسئولیت محدود  بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و وظایف هر یک از شرکاء بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، تنها به میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت می‎باشد.

• • شرکت تضامنی به منظور امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی شکل می‎گیرد.

• • شرکت مختلط غیرسهامی جهت امور تجارتی بانام مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام راه اندازی می‎شود.

• • شرکت مختلط سهامی میان چند شریک سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می‎شود.

• • شرکت نسبی بمنظور امور تجارتی با نام مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء براساس میزان آورده آنها در شرکت می‎باشد.

• • شرکت تعاونی با 7 هدف مندرج در قانون بخش تعاونی با قید کلمه تعاونی و تابعیت ایرانی با حداقل 7 عضو تشکیل  می‎شود.

بیان تفاوتها

• • در حالی که شرکت باید بواسطه 2 نفر (مسئولیت محدود، نسبی، تضامنی) حداقل 3 نفر (سهامی خاص) و حداقل 5 نفر (سهامی عام) تشکیل شود، موسسات می‎توانند تنها به واسطه یک نفر تشکیل شوند.

• • در حالی که شرکتها غالبا با هدف سودآوری و فعالیتهای اقتصادی تاسیس می‎شوند، موسسات می توانند برای فعالیتهای انتفاعی و غیر انتفاعی می‎شوند. به عبارت دیگر هدف از راه اندازی موسسه می‎تواند فعالیت‎ها‎ی غیرتجاری باشد.