برای درک بهتر چگونگی تنظیم اظهار نامه مالیاتی باید بدانیم که سیاست و برنامه عملیاتی سازمان امور مالیاتی کشور در حال حاضر اخذ الکترونیکی اظهارنامه ، بدون نیاز به مراجعه حضوری مودیان به واحد های مالیاتی می باشد. ارسال الکترونیکی اظهارنامه،مشروط به تکمیل مراحل ثبت نام الکترونیکی به شرح زیر می باشد. بهتر است تسلیم اظهار نامه قبل از فرا رسیدن روزهای پایانی مهلت تسلیم اظهارنامه صورت گیرد.

مودیان حقیقی :

تسلیم اظهارنامه الکترونیکی برای این دسته از مودیان فقط در صورت تکمیل ثبت نام الکترونیکی امکان پذیر می باشد. برای واحدهای مشارکتی، جهت عملکرد سال جاری تنها تکمیل یک اظهارنامه کافی است و نیازی به ارائه اظهارنامه انفرادی برای تمامی شرکاء نمی باشد.

نکته: اطلاعات شرکاء در واحدهای مشارکتی از سامانه ثبت نام شماره اقتصادی بارگزاری می شود. بنابراین در صورت عدم ثبت اطلاعات این سامانه (از جمله اطلاعات شرکاء…) در ثبت نام شریک اصلی حتما نسبت به تکمیل آن در سامانه ثبت نام شماره اقتصادی ثبت نام اقدام نمایید.

مودیان حقوقی :

تسلیم اظهارنامه الکترونیکی برای این دسته از مودیان فقط با استفاده از نام کاربری و کلمه عبور و کد رهگیری پیش ثبت نام و در صورت تکمیل اطلاعات ثبت نام امکان پذیر می باشد. بنابراین ضروری است مودیان حقوقی نسبت به تکمیل ثبت نام ورفع ایرادات احتمالی این مرحله از طریق سامانه اینترنتی عملیات مالیاتی مودیان به نشانی http://tax.gov.ir  اقدام نمایند.

تذکر : دریافت کدخطای 504 در زمان ارسال اظهارنامه الکترونیکی به مفهوم عدم برقراری شروط بالا برای ارسال اظهارنامه می باشد.
نکاتی در مورد اظهار نامه مالیاتی که باید از آن ها مطلع بود:
مالیات بر اساس در آمد مودی در نظر گرفته می شود؛ بنابراین اگر مالیات غیر عادلانه به نظر آید حق اعتراض وجود دارد.
اگر قراردادهایی را که تمبر غیر مالی دارند و به صورت رایگان می باشند، به حوزه مالیاتی ارائه دهیم، حوزه مالیاتی موظف به قبول آن می باشد.
حوزه مالیاتی موظف است پس از ارائه اظهار نامه ظرف مدت یکسال برگ تشخیص صادر کند و قبل از آن نیز یک اعلامیه به نام بند 2 ماده 97 ارائه دهد. در این اعلامیه اسناد و مدارک لازم ( برای اثبات میزان مالیات) از مودی خواسته می شود سپس برگ تشخیص به مودی ابلاغ شده و مودی ظرف مدت یک ماه حق اعتراض دارد.
مودی می تواند با ممیز به توافق برسد؛ در غیر اینصورت می تواند اعتراض رسمی کند. روند اعتراض به این صورت است که ابتدا اعتراض به هیات حل اختلاف بدوی رفته و پس از آن به هیات تجدید نظر می رسد.
اگر دفاتر قانونی (دفاتر درآمد و هزینه) موجود است ولی به دلایلی اعم از نقص و… مورد قبول ممیز واقع نشده و رد شود جریمه ای که به آن تعلق می گیرد معادل ده درصد مبلغ کل مالیات خواهد بود.
هنگام ثبت اظهارنامه شماره ثبت را یادداشت کنید تا درصورت نیاز قابل ارائه باشد.
تصویر دفترچه تمبر مالیاتی و در صورت امکان گواهی حسابداری دادگستری مبنی بر میزان تمبر ابطالی مربوط به عملکرد سال مربوطه به همراه اظهارنامه اخذ و ضمیمه شود.
از تسلیم اظهارنامه سفید به اداره امور مالیاتی خودداری کرده و اظهارنامه را به صورت کامل ارائه دهید.
با اخذ برگ قطعی مالیات در زمان تسویه حساب اقدام به پرداخت مالیات سال جاری نمایید.
در اظهارنامه آدرس دقیق به همراه تلفن تماس را به صورت کامل قید کنید.
درآمد مشمول مالیات = (ضریب مالیاتی سالیانه برابر دفترچه) × درآمد سالیانهمانده مشمول مالیات = معافیت مالیاتی سالیانه – درآمد مشمول مالیات

مراحل و فرآیند تکمیل اظهارنامه الکترونیکی :

1- پیش ثبت نام شماره اقتصادی و دریافت کد رهگیری

2- تایید اطلاعات پیش ثبت نام و دریافت پاکت نامه حاوی اطلاعات کاربری

3- ثبت نام شماره اقتصادی

4- تایید اطلاعات ثبت نام

5- دریافت و تکمیل اظهار نامه الکترونیک

6- ارسال اظهارنامه و دریافت کدرهگیری

7- دریافت و پرداخت قبوض پرداختی مالیات به صورت اینترنتی

نحوه تنظیم اظهارنامه :

در ابتدا برای پیش ثبت نام شماره اقتصادی به وب سایت  https://register2.tax.gov.ir/Pages/Prelogin مراجعه نمایید.
پس از دریافت کد رهگیری به سایت http://e3.tax.gov.ir/Pages/action/show/4 مراجعه نمایید.
به منظور ایجاد اظهارنامه جدید، بر روی گزینه “اظهارنامه جدید” کلیک کنید.
اطلاعات به دست آمده از سامانه شماره اقتصادی را وارد نمایید.
فرم ورود اطلاعات مشتمل بر 25 صفحه خواهد بود. کلیه صفحات ورود اطلاعات در این نرم افزار، مشابه فرم اظهارنامه کاغذی بوده و محاسبات لازم به صورت خودکار توسط این نرم افزار انجام خواهد شد.
با کلیک بر روی آیکن علامت سئوال، توضیحات مربوط نحوه محاسبه اقلام جدول مربوطه نمایش داده خواهد شد.
وارد نمودن ردیف هایی که رنگ قرمز و (*) ستاره دار می‌باشند ضروری است. در صورت عدم پر کردن این ردیف ها اطلاعات ذخیره می شود ولی قادر به انجام عملیات ارسال اطلاعات نخواهید بود.
صفحه اول اظهارنامه : شامل مشخصات و اطلاعات هویتی می باشد.
صفحه دوم : شامل مشخصات محل فعالیت (دفتر مرکزی، شعبه، کارخانه، نمایندگی و…) و حساب های بانکی جهت استرداد می‌باشد. با توجه به نوع محل گزینه مورد نظر خود را انتخاب نموده و مشخصات مربوط به آن را وارد کنید.
صفحه سوم : در این بخش با توجه به سئوال مطرح شده و انتخاب گزینه “بلی:” اطلاعات جداول مربوط به آن بایدتکمیل شود.
صفحه چهارم : شامل مشخصات مجوزهای تاسیس و بهره‌برداری است که در صورت دارا بودن هر یک از مجوزهای فوق اطلاعات مربوط به آن باید وارد شود.
صفحه پنجم : شامل مشخصات مدیر عامل و اعضای هیات مدیره می‌باشد و وارد کردن مشخصات مدیر عامل الزامی می‌باشد.
صفحه ششم : شامل جدول های “فهرست دفاتر رسمی ثبت شده” و “جزئیات پذیرش بورس سهام” می‌باشد. در صورت انتخاب گزینه “بلی” پرسش “5” از جدول “اطلاعات اختصاصی” تکمیل اقلام این جدول ضروری است.
صفحه هفتم : شامل درآمدهایی است که مالیات آن قبلاً به صورت مقطوع پرداخت شده است. در صورت تکمیل این جدول جمع “درآمدهای مقطوع” و “سود (زیان) درآمدهای معاف مقطوع” به ردیف 14 در جدول شماره 6- محاسبه درآمدهای معاف انتقال می‌یابد.
صفحه هشتم : شامل فعالیت های معاف از مالیات بوده و در صورت تکمیل، جمع “سود (زیان) درآمدهای معاف” به ردیف 4 جدول محاسبه مالیات انتقال می‌یابد.
صفحه نهم : شامل جدول های مربوط به “استهلاک زیان سنواتی” و “معافیتها و بخشودگی مالیاتی” بوده و در صورت تکمیل، مقادیر “میزان استهلاک زیان سنواتی” و “جمع بخشودگی‌های مالیاتی” به ترتیب به ردیف‌های 9 و 15 جدول محاسبه مالیات انتقال می‌یابد.
صفحه دهم : شامل جداول “توسعه، نوسازی و بازسازی صنعتی معدنی (ماده 138 ق.م.م) و “معافیتها و بخشودگی‌های درآمدهای حاصل از فعالیتهای خارج از کشور (ماده 180 ق.م.م)” بوده و در صورت تکمیل جدول ماده138 ق.م.م، جمع “سود حاصل از منابع درآمدی مشمول مالیات”، “مالیات متعلق موضوع ماده 105 ق.م.م” و “مبلغ بخشودگی” به ردیف 7 جدول شماره 8 معافیتها و بخشودگی‌های مالیاتی انتقال می‌یابد.
در صورت تکمیل جدول ماده 180 ق.م.م، جمع “سود حاصل از درآمد خارج از ایران”، “مالیات متعلقه در ایران براساس درآمد” و “مبلغ قابل کسر از مالیات” به ردیف 9 جدول شماره 8 معافیتها و بخشودگی‌های مالیاتی انتقال می‌یابد.
صفحه یازدهم: شامل جداول “فعالیتهای حاصل از توافقنامه‌های مالیاتی (ماده 168 ق.م.م) و “ثبت کمک‌های پرداختی” می‌باشد. در صورت تکمیل جدول ماده 168 ق.م.م، جمع “درآمد مشمول مالیات”، “مالیات قبل از اعمال قانون اجتناب از اخذ مالیات مضاعف” و “مابه‌ التفاوت قبل و بعد از اعمال قانون اجتناب از اخذ مالیات مضاعف” به ردیف 10 جدول شماره 8 معافیتها و بخشودگی‌های مالیاتی انتقال می‌یابد.
در صورت تکمیل جدول ثبت کمک‌های مالی پرداختی، جمع “مبلغ کمک‌های مالی پرداختی” به ردیف 29 جدول صورت سود و زیان و “مازاد کمک‌های مالی پرداختی پذیرفته نشده توسط سازمان” به ردیف 5 جدول محاسبه مالیات انتقال می‌یابد.
صفحه دوازدهم : شامل جدول “موجودی مواد و کالا” می‌باشد. در صورت تکمیل این جدول، جمع “خالص موجودی” و “موجودی سال قبل” به ردیف 6 بخش دارایی های جاری جدول ترازنامه انتقال می‌یابد.
صفحه سیزدهم : در این صفحه اطلاعات مربوط به سرمایه سهامداران و شرکاء وارد می‌شود. در صورت تکمیل این جدول، جمع “مبلغ کل سهام / سهم الشرکه” به بخش حقوق صاحبان سهام جدول ترازنامه انتقال می‌یابد.
صفحه چهاردهم : در این صفحه اطلاعات مربوط به فروش خالص براساس کالای اصلی و سایر وارد می‌شود. در صورت تکمیل این جدول، “جمع مبلغ فروش خالص”سال جاری و سال قبل به ردیف 1 جدول صورت سود و زیان انتقال می‌یابد.
صفحه پانزده م: در این صفحه اطلاعات مربوط به بهای تمام شده کالای فروش رفته وارد می‌شود.
در صورت تکمیل این جدول، “بهای تمام شده کالای فروش رفته” به ردیف 2 جدول صورت سود و زیان انتقال می‌یابد.
صفحه شانزدهم : در این صفحه اطلاعات مربوط به جداول “بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری” و “تعداد کارکنان” وارد می‌شود. در صورت تکمیل جدول شماره 21، “جمع کل بهای تمام شده پیمانکاری/خدمات” به ردیف 5 جدول صورت سود و زیان انتقال می‌یابد.
صفحه هفدهم : در این صفحه اطلاعات مربوط به جدول “درآمد ناخالص پیمانکاری/ارائه خدمات” وارد می‌شود. در صورت تکمیل جدول شماره 21، جمع کل “درآمد شناسایی شده” به ردیف 4 جدول صورت سود و زیان انتقال می‌یابد.
صفحه هجدهم : در این صفحه اطلاعات مربوط به جدول “فهرست صادرات و مابه ازاء دریافتی” وارد می‌شود.
صفحه نوزدهم : در این صفحه اطلاعات مربوط به جدول “سرمایه گذار خارجی” وارد می‌شود.
صفحه بیستم : در این صفحه اطلاعات مربوز به تراز مالی اظهارنامه وارد می‌شود. لازم به توضیح است که در صورت عدم تراز مالی در پایان دوره و عدم وارد نمودن مبالغ مربوطه در این جدول امکان ارسال اطلاعات به سازمان نخواهد بود.
صفحه بیست و یکم : در این صفحه اطلاعات مربوط به صورت سود و زیان وارد می‌شود.
صفحه بیست و دوم : در این صفحه اطلاعات مربوط به گردش حساب سود و زیان انباشته وارد می‌شود.
در صورت تکمیل این جدول، جمع کل “سود و زیان انباشته” به بخش حقوق صاحبان سهام جدول ترازنامه انتقال می‌یابد.
صفحه بیست و سوم : در این صفحه با توجه به مقادیر وارد شده در صفحات قبل محاسبه درآمد مشمول مالیات در این بخش صورت می‌پذیرد.
صفحه بیست و چهارم : در این صفحه اطلاعات مربوط به جداول “پرداخت‌های مربوط به این اظهارنامه” و “اطلاعات مالک/مالکین” وارد می‌شود. در صورت تکمیل جدول پرداخت‌های مربوط به این اظهارنامه، جمع کل “مبالغ پرداختی” به ردیف 17 جدول محاسبه مالیات انتقال می‌یابد.
صفحه بیست و پنجم : در این صفحه مشخصات مربوط به تنظیم کننده اظهارنامه (مودی یا نماینده قانونی)، مدیر امور مالی و حسابرسی و در صورت حسابرسی دفاتر توسط موسسات حسابرسی اطلاعات مربوطه تکمیل می‌شود.

نحوه پر کردن اظهار نامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی به طور خلاصه :

صفحه اول : مشخصات شخصی را وارد کنید.
صفحه دوم : اطلاعات شرکا را وارد کنید.
صفحه سوم : در ستون دوم درآمد و هزینه وارد شود.
در قسمت تاریخ بازه زمانی را وارد کنید.
بعد درآمد را وارد کرده و در قسمت سایر در آمد ها درآمد های جانب را اضافه کنید.
درقسمت کسر شودy: هزینه ها را میتوان به طور جزئی و مشخص نوشته و یا اینکه در جلوی سایر هزینه ها به صورت عددی کلی نوشت که می تواند عملا درصدی از در آمد کل باشد.
در قسمت سود(زیان) ویژه: z= x-y  یعنی سود یا زیان ویژه برابر است با حاصل کسر هزینه ها از درامد که در واقع سود ویژه که به معنی درآمد زائد بر هزینه و زیان ویژه می باشد. (هزینه زائد بر درآمد)
صفحه چهارم : در ردیف اول(سود یا زیان ویژه منقول) همان عدد به دست امده x-y راوارد کنید.
ستون “اضافه میشود” را خالی بگذارید.
در ستون “کسر میشود”، گزینه 4 (معافیتها و بخشودگی ها) با توجه به جدول معافیت های مالیاتی، مبلغ معافیت مالیاتی را درج نمایید.
در ردیف جمع (مانده درآمد مشمول مالیات)، مبلغ سود یا زیان ویژه z را از مبلغ معافیت مالیاتی کسر کرده و وارد نمایید.
در صورت مثبت بودن این مقدار، بر اساس جدول مربوطه مالیات را محاسبه کرده و در قسمت مالیات متعلقه وارد نمایید. (این همان مقداری است که در هنگام تسلیم اظهار نامه مالیاتی موظف به پرداخت آن هستید.)
در قسمت “مالیات پرداختی” بر اساس جدول مربوطه مجموع هزینه را نوشته و در قسمت مانده مالیات، مالیات متعلقه را از مالیات پرداختی کسر کنید.