فهرست مطالب
پذیره نویسی
پذیره نویسی عمل حقوقی که به موجب آن شخص متعهد می‌شود تا قسمتی از سرمایه شرکت را در حدود مشخص شده را تامین نماید گفته می‌شود. این عمل در شرکت‌های سهامی عام صورت میگیرد.
عمل حقوقی که به موجب آن شخص متعهد می‌شود تا قسمتی از سرمایه شرکت را در حدود مشخص شده، تامین نماید، پذیره نویسی گفته می‌شود. این عمل در شرکت‌های سهامی عام صورت میگیرد.
تعداد و ویژگیهای پذیره نویسان
در شرکت سهامی عام باید یک هیئت مدیره متشکل از حداقل 5 نفر از میان صاحبان سهم تشکیل شود، بنابراین تعداد پذیره نویسان باید به حدی باشد که کل شرکا از پنج نفر کمتر نباشند. قانون برای حداکثر تعداد شرکا، شرطی را تعیین نکرده و ممکن است این تعداد بین 5 تا هزاران نفر باشد.
تعهد پذیره‌نویسی
در فرآیند تعهد پذیره نویسی، کارگزار پس از بررسی سهام شرکت‌های متقاضی، بهای سهام را مشخص مینماید و به معرفی شرکت برای عرضه اولیه، متعهد می‌شود تا باقیمانده اوراق بهاداری که تا پایان دوره عرضه اولیه خریداری نشده است را خریداری کند. همچنین کارگزار پذیره‌نویس باید به سازمان بورس وثیقه و شواهد لازم را ارائه و این اطمینان را ایجاد کرده باشد که می‌تواند به تعهدات پذیره‌نویسی خود عمل کند. یکی از مزیتهای روش تعهد پذیره‌نویسی، جلوگیری از رفتارهای سفته بازانه در هفته‌های آغازین عرضه سهام شرکت‌ها در بورس است. همچنین باعث می‌شود تا سهام زودتر به قیمت واقعی خود در بازار برسد. با این کار واسطهها در بازار حذف میشوند و میزان ریسک سرمایه‌گذاری روی سهام شرکت‌های تازه وارد، کاهش پیدا میکند.
مهلت پذیره نویسی
بر طبق تبصره 1 از ماده 23 قانون بازار اوراق بهادار، سازمان بورس تعیین کننده مدت زمان انجام پذیره نویسی میباشد که این مدت بیشتر از 30 روز نخواهد بود، اما سازمان بورس می‌تواند با تقاضای موسسان و احراز ادله مستدل، حداکثر 30 روز دیگر پذیره نویسی را تمدید نماید. تبصره2 همین ماده مقرر نموده که نتایج توزیع و فروش اوراق بهادار باید به سازمان اطلاع داده شود. این امر به منظور حفظ حقوق سرمایه گذاران بوده تا سرمایه آنها بدون دلیل در بانک باقی نماند. تبصره 3 ماده فوق پیشبینی نموده که استفاده از وجوه دریافتی، پس از تکمیل فرآیند عرضه عمومی توسط سازمان مجاز میباشد. از سوی دیگر تبصره 4 مقرر داشته که در صورت عدم تکمیل فرایند عرضه عمومی، وجوه تادیه شده باید حداکثر ظرف مدت پانزده روز به سرمایه گذاران برگردانده شود.
ورقه تعهد سهم
با «ورقه تعهد سهم»، تعهد پذیره نویسی تحقق مییابد که این امر از قانون فرانسه اقتباس و در لایحه قانونی 1347 ذکر شده است. این ورقه پذیره نویسان را قادر میسازد تا اطلاعاتی درباره شرکت کسب نمایند. بر طبق ماده 13 لایحه قانونی 1347 ورقه تعهد سهم مشتمل بر این موارد میباشد: «سرمایه شرکت، نام بانک و شماره حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره نویسان باید به آن حساب پرداخت شود، تعداد سهام، مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که در موقع پذیره نویسی باید پرداخت شود، هویت و نشانی کامل پذیره نویس، نام و موضوع و مرکز اصلی، مدت زمان تشکیل شرکت، شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی و مرجع صدور آن و سرانجام درج اینکه پذیره نویس باید مبلغ پرداخت نشده سهام مورد تعهد را مطابق با مقررات اساسنامه شرکت پرداخت نماید».
ضمانت اجرای شرایط پذیره نویسی
مقررات مندرج در ماده 13 لایحه قانونی 1347 جنبه آمرانه داشته و به منظور حفظ حقوق عموم وضع شده است. پذیره نویس نیز با اطلاع کامل از وضعیت شرکت، رضایت خود را برای پیوستن به آن اعلام مینماید. از نظر قانونگذار و طبق ماده 13 لایحه مذکور، هرگاه ورقه تعهد سهم فاقد موارد فوق باشد، از نظر شکلی باطل خواهد بود. در عین حال بطلان ورقه تعهد، موجب بطلان شرکت نیست.
