سهام عادی و سهام ممتاز از انواع سهام های موجود در شرکت ها می‌باشند که تفاوت های چشمگیری نسبت به یکدیگر دارند. هردوی این سهام ها از سهام های مهم در یک شرکت محسوب می‌شوند. درواقع سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی می‌باشد که بیانگر میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت است. دانستن تفاوت های این دو نوع سهام زمانی اهمیت می‌یابد که بخواهید از مزایای آنها استفاده کنید. در ابتدا به معرفی هر کدام از سهام ها، ویژگی ها و مزایای آنها می‌پردازیم سپس تفاوت های آنها را بیان می‌کنیم.
سهام عادی چیست؟
این نوع سهام به مالکان اصلی شرکت، افرادی که در تاسیس و سرمایه اولیه شرکت نقش داشته‌اند تعلق می‌گیرد. در بیان دیگر سهام عادی یا (Common stock) سندیست که بیانگر تعلق درصد معینی به اشخاص معین جهت بهره‌مندی از سود و مزایای شرکت می‌باشد. در پروسه ثبت شرکت های سهامی گفتیم که هر سهامدار باتوجه به میزان سهام اسمی خود در قبال سود و زیان شرکت مسئول است. سهامدارانی که دارای این نوع سهام هستند، از مزایای زیر بهره‌مند می‌شوند:
- صاحبان سهام عادی می‌توانند سود سهام را دریافت نمایند.
- می‌توانند در مجامع عمومی و فوق العاده رای دهند.
- حق خرید سهام جدید را دارا می‌باشند.
- می‌توانند در قبال فعالیت های شرکت اطلاع و آگاهی داشته باشند.
- دارندگان این نوع سهام به نوعی مالکان شرکت محسوب می‌شوند.
- فعالیت های مربوط به شرکت در اختیار مدیران است اما دارندگان سهام می‌توانند با رای خود در تصمیم گیری ها دخالت داشته باشند.
- مسئولیت دارندگان سهام به میزان سرمایه آن ها در شرکت می‌باشد.
- در این نوع صاحبان سهام می‌توانند سهام خود را خرید و فروش و یا انتقال دهند.
روش های مختلفی برای محاسبه ارزش ذاتی سهام عادی وجود دارد که از جمله آنها میزان سود تقسیمی هر سهم، زمان دریافت سود تقسیمی و نحوه تغییر قیمت سهام در بازار می‌باشد. ارزش ذاتی Common stock جمع ارزش فعلی جریانات نقدی آینده که بر اساس نرخ بازده مورد توقع مالک سهم محاسبه می‌گردد. بدین معنا که سود سهام سالانه پرداخت می‌شود؛ پرداخت اولین سود یکسال پس از خرید سهام بوده و فروش سهام در پایان سال انجام می‌شود.
همچنین سهامداران عادی در پایین‌ترین اولویت در ساختار مالکیت قرار دارند. بدین معنا که زمانی که شرکت ورشکسته می‌شود، سهامداران عادی تا زمانی که طلبکاران و سهامداران ممتاز پولشان را از باقی‌مانده اموال شرکت دریافت نکرده‌اند، نمیتوانند طلب حق نمایند. همین موضوع باعث شده داشتن این نوع سهام، به یک نوع ریسک در سرمایه گذاری برای صاحبان آن تبدیل شود. نکته مثبت این نوع سهام این است که این نوع سهام معمولاً در بلندمدت عملکرد بهتری از اوراق قرضه (مشارکت) و سهام ممتاز دارند.
سهام ممتاز چیست؟
زمانی که عبارت «سهام» به تنهایی استفاده شود، منظور همان سهام عادی شرکت است که ویژگی ها و مزایای خود را دارد. اما هنگامی که این عبارت همراه با کلمه‌ای مانند ممتاز ذکر شود، مفاهیم و معانی به طور کل تغییر می‌کند. سهام ممتاز یا (Preferred stock / Preferred share) از امتیازات ویژه‌ای نسبت به Common stock برخوردار است. هر شرکت سهامی تا زمانی که منحل نشده و براساس اساسنامه و تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده، میتواند سهام ممتاز ترتیب دهد. امتیازات این‌گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با این نوع سهام میتوانید به مطلب سهام ممتاز چیست؟ مراجعه نمایید. این نوع سهام دارای امتیازهای مختلفی است که باید در اساسنامه شرکت ذکر و به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام برسد. برخی از امتیازاتی که این نوع سهام برای دارندگان خود در پی دارد به شرح زیر است:
- اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی سهام
- تخصیص سود بیشتر به سهام ممتاز
- پرداخت مبلغ اسمی سهام به سهامداران سهام ممتاز قبل از انحلال شرکت هنگامی که موضوع انحلال مطرح باشد.
- اعمال نظر در خصوص تعیین مدیران شرکت یا تفوق آراء سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی
- مستثنی کردن سهامداران ممتاز از اعمال زیان عملکرد
- حق رأی بیشتر
- اولویت در تقسیم سود
تفاوت های سهام عادی و ممتاز
صرفا بحث تفاوت های میان دو سهام عادی و ممتاز بخاطر آشنایی با ویژگی های هرکدام از آنها در موضوع حقوق کسب و کارها است. در ادامه به مهترین تفاوت های میان این دو نوع سهام می‌پردازیم.
- اولویت دریافت سود توسط دارندگان سهام ممتاز در زمان توزیع سود می‌باشد.
- در زمان تسویه‌حساب شرکت و تسویه مالی طلبکاران و صاحبان اوراق قرضه، سهامداران عادی تا قبل از اینکه سهامداران ممتاز پرداختی خود را بگیرند، پولی دریافت نخواهند کرد.
- سود سهامهای ممتاز از عادی متفاوت و معمولاً بزرگ‌تر است.
- غالبا میزان سود سهامداران ممتاز بیشتر است.
- سود سهام ممتاز معمولاً تضمین شده است. بدین معنا که اگر شرکت یک سال سودی پرداخت نکند، در پایان سال دوم باید ابتدا سود سال اول و دوم سهامداران ممتاز را پرداخت کند. پس از آن میتواند سود سال دوم سهامداران عادی را بپردازد. در صورتی که شرکت نتواند سود را به سهامداران ممتاز پرداخت کند این سود انباشته شده و در سال آتی باید پرداخت شود.
