مسئولیت کیفری

مسئولیت کیفری مدیران و اعضای هیئت مدیره

مسئولیت کیفری مدیران و اعضای هیئت مدیره از جمله عواملی است که پیش از تاسیس شرکت ها باید با آنها آشنایی کاملی داشت تا بتوان به طور صحیح شرکت را اداره کرد. مسئولیت کیفری یا مسئولیت جزایی به ملزوم کردن شخص در پاسخگویی به تعرضی که در قبال دیگران داشته، خواه به جهت حمایت از حقوق فردی و خواه به منظور دفاع از جامعه، گفته می‌شود. به بیان دیگر مسئولیت کیفری نوعی الزام شخصی به پاسخگویی آثار و نتایج نامطلوب پدیده جزایی یا جرم است. البته تا به الان در هیچ یک از قوانین جزایی، ماهیت حقوقی و تعریف مسئولیت کیفری به طور مشخص بیان نشده است. در مسئولیت کیفری، اصل بر شخصی بودن مجازات بوده و نمیتوان فرد دیگری را جایگزین شخصی که مرتکب جرم شده، مجازات کرد.

مسئولیت کیفری مدیر عامل و مدیران در شرکت های سهامی

در طی فعالیت کشور، هر کدام از مدیران و اعضای هیئت مدیره ممکن است در حین انجام وظایف خود مرتکب اعمالی شوند که در قانون مجازات اسلامی نیز پیش‌بینی شده باشد. از جمله این اعمال میتوان به کلاهبرداری اشاره کرد. اما در موارد دیگر به دلیل کافی نبودن مجازات های پیش بینی شده، قانون‌گذار بخشی تحت عنوان مقررات جزایی (مواد 243 تا 269 قانون تجارت) پیش‌بینی کرده است. در این بخش ها، جرم‌انگاری صورت گرفته و مجازات آن پیش‌بینی شده است. برخی از مهمترین موارد مسئولیت کیفری مدیران و اعضای هیئت مدیره به شرح زیر می‌باشند:

ماده 258: افراد زیر، به حبس تادیبی از یک سال تا سه سال محکوم خواهند شد:

  • بند۳: رئیس و اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت، اموال یا اعتبارات شرکت را به ضرر منافع شرکت و تنها برای مقاصد شخصی یا شرکت یا موسسه دیگر، مورد استفاده قرار دهند.
  • بند ۴: رئیس و اعضای هیئت مدیره یا مدیرعامل شرکت با سوء استفاده از موقعیت و اختیارات خود در شرکت، برخلاف منافع شرکت و برای منافع شخصی یا به خاطر شرکت یا موسسه دیگری، فعالیتی انجام دهند.

ماده 265: درصورتی که بیش از نصف سرمایه شرکت بر اثر زیان‌های وارده از بین رفته باشد. رئیس و اعضای هیئت مدیره هر شرکت سهامی باید حداکثر تا دو ماه، مجمع عمومی صاحبان سهام را دعوت کرده تا درباره موضوع انحلال یا بقای شرکت تصمیم گیرند و حداکثر تا یک ماه نسبت به ثبت و آگهی تصمیم مجمع مذکور اقدام نمایند. اگر رئیس و اعضای هیئت مدیره اقدام به چنین کارهایی نکنند، به حبس از 2 ماه تا 6 ماه یا به جزای نقدی از 10 هزار ریال تا 100 هزار ریال و یا به هر دو مجارات محکوم خواهند شد.

ماده 266: در شرکت های سهامی نظیر سهامی خاص و سهامی عام، بازرس شرکت نباید نسبت خویشاوندی با سایر اعضای هیئت مدیره داشته باشد. درنتیجه هر کس با وجود منع قانونی (مدیران و مدیرعامل شرکت، نزدیکان مدیر و مدیرعامل تا درجه سوم از طبقه اول و دوم، محجورین، ورشکستگان و افراد محکوم به مجازات براساس حکم دادگاه)، سمت بازرسی را در شرکت سهامی بپذیرد و به آن عمل کند به حبس تادیبی از 2 ماه تا 6 ماه یا به جزای نقدی از 20 هزار تا 100هزار ریال و یا به هر دو مجازارت محکوم خواهد شد.

سایر موارد دیگر

بند یک ماده 246: عدم مطالبه به موقع قسمت پرداخت نشده مبلغ اسمی سهام شرکت و یا عدم دعوت مجمع عمومی فوق العاده برای تقلیل سرمایه شرکت تا میزان مبلغ پرداخت شده

ماده 255: تنظیم نکردن لیست اعضای حاضر در مجمع عمومی مطابق ماده 99 لایحه مذکور

ماده 259: دعوت نکردن عمدی مجمع عمومی صاحبان سهام، در هر زمان که انتخاب بازرسان شرکت باید انجام پذیرد. و یا دعوت نکردن بازرسان شرکت به مجامع عمومی صاحبان سهام

ماده 260: اخلال عمدی در انجام وظایف بازرسان شرکت

ماده 261: صدور و انتشار سهام یا قطعات سهام جدید قبل از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه. و یا ثبت افزایش سرمایه مزورانه یا بدون رعایت تشریفات لازم انجام شده باشد.

بند یک ماده 262: سلب حق تقدم صاحبان سهام نسبت به پذیره نویسی و خرید سهام جدید

بند دو ماده 262: رعایت نکردن حقوق دارندگان اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شرکت و انتشار اوراق قرضه جدید قابل تعویض یا قابل تبدیل به سهام

ماده 263: دادن اطلاعات عمدی نادرست به مجمع عمومی برای سلب حق تقدم از صاحبان سهام نسبت به پذیره نویسی سهام جدید

مسئولیت کیفری مدیران شرکت با مسئولیت محدود

به طور کلی مسئولیت کیفری مدیران و اعضای هیئت مدیره شرکت با مسئولیت محدود، باتوجه به وجودو یا عدم وجود مسئولیت موردنظر در قانون، به دو گروه دسته بندی می‌شود. به بیان دیگر، مسئولیت کیفری که از مقررات جزایی مختلف به جز قانون تجارت ناشی شده و مسئولیت هایی که در قانون تجارت یافت می‌شود.

مسئولیت کیفری مدیر عامل خارج از قانون تجارت:

بر اساس حاکمیت اصل مسلم قانونی بودن جرم و مجازات، هیچ گونه اتهامی را نمی‌توان متوجه مدیران کرد درصورتی که به موجب قانون قبلاَ تعریف و ایجاد شده باشند. در نتیجه، در قوانین گوناگون و به ویژه قانون مجازات اسلامی، جرایم بسیاری وضع شده که دربردارندۀ همه اشخاص از جمله مدیران شرکت میباشد. این گونه جرایم ارتباطی به حرفه و جایگاه اجتماعی افراد موضوع ندارد. هر فردی که مرتکب کار اشتباه شود، مشمول مجازات مقرر در قانون خواهد شد.

مسئولیت کیفری مدیر عامل به موجب قانون تجارت:

تنها ماده ناظر بر مسئولیت کیفری مرتبط با مدیران شرکت با مسئولیت محدود، ماده 115 می‌باشد. در این ماده، افراد مختلف از جمله مدیران را در برمی‌گیرد. ماده 115 در سه بخش به مسئولیت‌های کیفری اشاره کرده که در صدر آن، موارد مذکور از مصادیق کلاهبرداری تلقی و انجام دهنده آن اعمال، کلاهبرداری دانسته شده است. بر اساس این ماده، افراد زیر با انجام چنین اعمالی، کلاهبردار محسوب می‌شوند:

  • موسسین و مدیرانی که برخلاف واقع پرداخت تمام سهم الشرکه نقدی و تقدیم و تسلیم سهم الشرکه غیرنقدی را در اوراق و اسنادی که باید برای ثبت شرکت بدهند اظهار کرده باشند.
  • مدیرانی که با نبودن صورت دارایی یا به استناد صورت دارایی مزور منافع موهومی را بین شرکا تقسیم کنند.
5/5 - (1 امتیاز)
مسئولیت کیفری

مطالب مرتبط

نتیجه‌ای پیدا نشد.