اختراعات قابل ثبت
پس از طی مراحل ثبت اختراع یک گواهی به عنوان تصدیق اختراع به مخترع داده میشود که اصطلاحاً به آن «ورقه اختراع» گفته میشود. براساس این ورقه مخترعین حق بهره برداری از دستاور خود را دارند
با توجه به این که هر اختراعی که در حیطه علوم و صنعت و کشاورزی به منظور توسعه و بهبود وضعیت زندگی آحاد جامعه بوده بطوری که جنبه تازگی داشته باشد، میتواند به عنوان اختراع ثبت گردد. بر طبق ماده ٢٨ قانون ثبت علائم و اختراعات:
- ثبت اختراع برای نقشههای مالی تقاضای ثبت پذیرفته نمیشود.
- به منظور حفظ و صیانت از حقوق مردم و از بین بردن سلطه افراد خاص بر امور دارویی و بهداشتی ممنوعیتی برای ثبت فرمولها و ترتیبات دوایی در نظر گرفته شده است.
- برای دفاع از ارزشهای اجتماعی هر گونه اختراع یا هرگونه اختراع تکمیلی که با انتظامات عمومی و اخلاق حسنه اجتماع در تضاد باشد و یا مخالف حفظ الصحه عمومی و مقررات شرع مقدس باشد، ثبت اختراع امکان پذیر نمی باشد. برای مثال چنانچه شخصی وسیلهای اختراع نماید که موجب تسهیل سرقت از منازل شود، قابلیت ثبت نخواهد داشت.
ورقه اختراع
پس از طی مراحل ثبت اختراع یک گواهی به عنوان تصدیق اختراع به مخترع داده میشود که اصطلاحاً به آن «ورقه اختراع» گفته میشود. براساس این ورقه مخترعین حق بهره برداری از دستاور خود را دارند علاوه بر آن میتوانند از مزایا و امتیازاتی که دولت در نظر میگیرد، بهره مند شوند. انتقال و یا استفاده دیگری از ورقه اختراع امکانپذیر نیست. همچنین ورقه مذبور به هیچ وجه دلالت بر واقعی بودن تقاضا کننده به عنوان مخترع ندارد و با اطمینان نمیتوان به صحیح بودن شرح اختراع یا نقشههای وی حکم داد و اشخاص ذینفع میتوانند در صورت ادله محکم به محاکم قضای واقع در تهران مراجع و اقامه دعوی نمایند.
براساس ماده ۱۶ قانون ثبت اختراعات، مدت اعتبار گواهینامه اختراع از تاریخ اظهارنامه اختراع به ۲۰ سال است که اداره مالکیت صنعتی برای حفظ اعتبار گواهینامه یا اظهارنامه اختراع پس از گذشت یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و قبل از شروع هر سال مبلغی را مشخص مینماید و به مدت ۶ ماه به متقاضی فرصت پرداخت داده میشود.
مدت اعتبار اختراع ثبت شده
بر اساس ماده ۱۶ قانون ثبت اختراعات، کسی که اختراع خود را در اداره مالکیت صنعتی به ثبت کرده باشد و ورقه اختراع دریافت نماید، بنا به تقاضای مخترع به مدت ١٠ یا ١۵ یا نهایتاً ٢٠ سال مورد حمایت قانونی قرار میگیرد که مخترع در این مدت تعیین شده با رعایت مواد قانونی مجاز به هر گونه استفاده قانونی از حقوق اختراع میباشد. بعد از اتمام این دوره، حمایت قانونی مجدد حتی به درخواست مخترع امکانپذیر نمیباشد و منافع اختراع متعلق به عموم مردم جامعه خواهد بود و آحاد جامعه میتوانند به طور رایگان از دانش فنی اختراع استفاده کنند.